Αντικομμουνιστική Λογοτεχνία για τον εμφύλιο πόλεμο (Μυθιστορήματα, βιβλία)

• Αδερφοφάδες, Καζαντζάκης

«Οι "Αδερφοφάδες" μιλούν για την αδελφοκτόνο σύγκρουση σε ένα χωριό κατά τον Ελληνικό Εμφύλιο στα τέλη τής δεκαετίας τού 1940. Πολλοί από τους χωριανούς, μαζί και ο Καπετάν Δράκος, ο γιος τού εφημέριου, ο παπα-Γιάνναρος, πήραν τα βουνά και ενώθηκαν με τους κομμουνιστές αντάρτες. Είναι Μεγάλη Εβδομάδα και, με τον φόνο, τον θάνατο και την καθημερινή καταστροφή, ο παπα-Γιάνναρος αισθάνεται ότι κουβαλάει στους ώμους του τις αμαρτίες τού κόσμου.»

Τριλογία Καραγάτση (Εγκλιματισμός κάτω απ' τον Φοίβο)

• Συνταγματάρχης Λιάπκιν, Καραγάτσης

"Το πιο πολυδιαβασμένο από τα έργα του. Μέσα σ' όλη του την παραγωγή επέχει μια θέση θριαμβευτικών αποκαλυπτηρίων... Πυκνό, υλιστικό, ρεαλιστικό, αίσθημα της ζωής, αλλά και μαζί αδιάπτωτος λυρικός κραδασμός πίσω από το αίσθημα αυτό. Περιγραφές που ζωντανεύουν την ύλη, και μια μανία ερωτική...

• Γιούγκερμαν, Καραγάτσης

Μυθιστόρημα συναρπαστικό, ο «Γιούγκερμαν» είναι και από τα πιο πολυδιαβασμένα πεζογραφήματα της νεοελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής. Η ζωή και οι περιπέτειες του Βασίλη Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν -γόνου μιας πλούσιας φιλανδικής οικογένειας- που έχει πάρει το δρόμο του γλεντιού, του ποτού, του χαρτοπαίγνιου, της απάτης και του εκβιασμού, και που η ρώσικη επανάσταση και άλλα γεγονότα τον οδηγούν ώς το τόπο μας. Στην Ελλάδα, ενώ σκοπεύει να εξακολουθήσει την ύποπτη δράση του, προσλαμβάνεται σε μια τράπεζα, γίνεται ανώτατος υπάλληλός της και καταλήγει οικονομική προσωπικότητα μεγάλης ολκής -πλουσιότατος, ισχυρός, πλην δυστυχισμένος.
Από τα ελκυστικότερα κείμενα του Καραγάτση -του συγγραφέα που η κριτική χαρακτήρισε «παραμυθά από ράτσα»- ο «Γιούγκερμαν» δεν θα αφήσει τον αναγνώστη του να ανασάνει ούτε στιγμή. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

• Η μεγάλη Χίμαιρα, Καραγάτσης

«Η μεγάλη χίμαιρα» είναι ένα λεπτομερές ψυχογράφημα. Ο συγγραφέας καταπιάνεται με έναν γυναικείο χαρακτήρα και τον αναλύει συστηματικά. Είναι η ιστορία της Μαρίνας, μιας νεαρής Γαλλίδας που ερωτεύεται, παντρεύεται κι ακολουθεί τον άνδρα της στη Σύρα, στο πατρικό σπίτι της Επισκοπής. Εκεί ζει κάτω από τον βαρύ, αποδοκιμαστικό ίσκιο της πεθεράς της. Καθώς η Μαρίνα συνδέει την τύχη της με τα βαπόρια του άνδρα της, κάθε ψυχική της αναταραχή έχει περίεργες συνέπειες πάνω στη ζωή τους. Όταν έρχεται η οικονομική καταστροφή που είναι συνδεδεμένη με την ψυχική φθορά της ηρωίδας, τότε όλα μπαίνουν στον φαύλο κύκλο του έρωτα και του θανάτου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

• Τα σύνορα του μίσους, Καραγάτση

Δε βρήκαμε περιγραφή στο διαδίκτυο 

• Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια, Μυριβήλης 

Ο ψυχικός αγώνας, το δράμα το στρατιώτη που, αφού έζησε την αγωνία και τη φρίκη του πολέμου, γυρίζει στον τόπο του και προσπαθεί να προσαρμοστεί και πάλι στην ειρηνική ζωή. Στο τέλος, ο έρωτας, νικητής, στήνει θριαμβευτική τη σημαία της νέας ζωής πάνω απο τους ξανανθισμένους τάφους.

• Το πράσινο βιβλίο, Μυριβήλης

Δεν βρήκαμε περιγραφή

• Ασθενείς και Οδοιπόροι, Γεώργιος Θεοτοκάς

"Ο Θεοτοκάς, με το ογκώδες και καλοδουλεμένο του μυθιστόρημα "Ασθενείς και Οδοιπόροι", πρότυπο, πάντα, διαύγειας, φραστικής ισορροπίας και αρμονίας, γεφύρωσε την απόσταση που τον χωρίζει από την πολυδιαβασμένη "Αργώ". Σ' αυτό το μυθιστόρημα (εμείς θα το χαρακτηρίζαμε πνευματικό και ψυχολογικό χρονικό, άκρως ιδεαλιστικό και εξανθρωπισμένο της πιο τραγικής νεοελληνικής περιόδου) μυθοποιούνται η πολεμική αντίσταση της Ελλάδας κατά των Ιταλών και των Γερμανών, προβάλλεται η Κατοχή, σκιτσάρονται φυσιογνωμίες που τις δίχασαν ηθικά τα γεγονότα, δίδονται πολλές πλευρές του μεγάλου ηθικού μας δράματος, με ευγένεια και ανθρωπιά που είναι σχεδόν αποκλειστικά προτερήματα του Θετοτοκά". (Ανδρέας Καραντώνης, Το λογοτεχνικό 1964, 1.1.1965, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

• Ελεύθερο πνεύμα, Θεοτοκάς

Το Ελεύθερο Πνεύμα εκυκλοφόρησε το Φθινόπωρο του 1929. Η έκδοση εκείνη, η μόνη έως σήμερα, έβγαινε με το ψευδώνυμο Ορέστης Διγενής· ωστόσο, από τις πρώτες, κιόλας, κριτικές όσες επροκάλεσε, εγνώσθηκε ότι είταν έργο του Γιώργου Θεοτοκά. Ο Γ.Θ. είταν τότε ακριβώς είκοσι τεσσάρων ετών· κάποια άρθρα του και μελετήματά του είχαν κιόλας δημοσιευθεί σε ελληνικά φύλλα και περιοδικά του εσωτερικού και του εξωτερικού. Το βιβλίο ερχόταν στην ώρα του για να εκφράσει την διάθεση μιας καινούριας γενιάς η οποία εδιαμορφωνόταν τότε, με ορθολογικό και πνευματικά διεθνιστικό προσανατολισμό. Για τούτο, μόλις εβγήκε, εχαρακτηρίσθηκε ως το μανιφέστο της γενεάς εκείνης. Στην πρώτη ιστορική μελέτη που δημοσιεύεται τώρα για το έργο αυτό, επιχειρήθηκε, πριν από κάθε προσπάθεια για γενικότερη τοποθέτησή του μέσα στον ελληνικό χρόνο, η αναλυτική συσχέτισή του με την έως τότε προπαρασκευή του συγγραφέα του· συνάμα επιδιώκεται μέσα από ένα τέτοιο, νεανικό έργο, να ανιχνευθούν κάποια βασικά συγγραφικά και πνευματικά χαρακτηριστικά τα οποία θα φανούν εναργέστερα στην επόμενη παραγωγή του Γιώργου Θεοτοκά. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

• Ελένη, Νίκος  Γκατζογιάννης

Το 1948 η Ελένη Γκατζογιάννη, κάτοικος του ορεινού χωριού Λια της Μουργκάνας στην Ηπειρο, που ελέγχεται από τους αντάρτες του «Δημοκρατικού Στρατού», αρνείται να παραδώσει τα παιδιά της στις τοπικές αρχές, δηλαδή το ΚΚΕ που σκοπεύει να στρατολογήσει τα μεγαλύτερα και να μετακινήσει στις φιλικές προς αυτό χώρες τα μικρότερα. Πρόκειται για το λεγόμενο «παιδομάζωμα», μια κίνηση που σκοπό είχε να ενισχύσει τις ισχνές εφεδρείες του κόμματος και του στρατού του, αυξάνοντας ταυτόχρονα τον έλεγχό του πάνω στους εναπομείναντες αγροτικούς πληθυσμούς που ζούσαν υπό τον έλεγχό του. Αντιδρώντας, η Ελένη συμμετέχει με επιτυχία στη φυγάδευση των παιδιών της προς την περιοχή που ελέγχεται από το κράτος, μαζί με άλλα παιδιά και κάποιους μεγάλους, συνολικά είκοσι άνθρωποι, όλοι τους άμαχοι.

• Γη Δελφύς, Αβέρωφ

Πριν τελειώσει καλά-καλά το κουδούνι του ξυπνητηριού, ο Αλέξης πετάχτηκε από το κρεβάτι. Έτρεξε στο ανοιχτό παράθυρο, άνοιξε τις γρίλιες, και κοίταξε τον ουρανό. Ήταν κατακάθαρος. Το μαύρο βάθος του έπαιρνε μίαν άτολμη γαλάζια απόχρωση, τ αστέρια έλαμπαν, το πολύ νάλεγες πως ήταν λιγότερο το χρυσάφι τους.
- "Ωραία, συλλογίστηκε. Θαυμάσιος ο καιρός. Θα πάμε".
Η προσκοπική ομάδα τους, που μέλη της ήταν πολλοί συμμαθητές του, είχε κανονίσει, αν ο καιρός ήταν ανεκτός, μιαν εκδρομή για την κορφή του Υμηττού. Θα πήγαιναν να ιδούν από κει την πρώτη ανατολή του 1960, να ιδούν τον ήλιο που θάβγαινε από το κοιμισμένο Αιγαίο για να φωτίσει -όπως έλεγαν στο Γυμνάσιο- την πρώτη μέρα της έβδομης δεκαετίας του εικοστού αιώνα.
Ωραία ιδέα. Γιατί αυτό, όπως τόχαν όλοι αισθανθεί προχτές που το πρωτοκουβέντιασαν, δε θα ήταν μια εκδρομή σαν κάθε άλλη. Αυτή η εκδρομή, θαρρείς, είχε κάποιο άλλο νόημα, δειλό βέβαια και ακαθόριστο, αλλά πλατύ σαν την ανατολή του ήλιου, αποφασιστικό σαν αυτή τη δεκαετία που θάβλεπε το τέλος της εφηβικής τους ζωής, την αρχή της αντρικής ζωής τους. 

• Η γη της οδύνης, Αβέρωφ

Ήταν δυο - τρεις μήνες τώρα που ο Νικήτας είχε ξαναγίνει βασιλιάς.
Αδιαμφισβήτητος βασιλιάς, αγαπημένος και νόμιμος, γιατί τίποτα από κείνα πάνω στα οποία βασίλευε δεν αμφισβητούσε τη νομιμότητά του, ούτε την πολύπλευρη αγάπη που τα ένωνε σ' ένα σύνολο απίστευτης αρμονίας και τελειότητας. Βασίλευε στο χώμα, βασίλευε στα φυτά και στα δέντρα, στα ζώα, στα πουλιά.
Αγαπούσε και τον αγαπούσαν.
Έβγαινε στον κήπο μέσα στο πρωινό της νιογέννητης άνοιξης, και τα νιόβγαλτα χορτάρια, οι πρώιμες ευωδιές, τα πουλιά που χαίρονταν το τέλος του χειμώνα, τον καλωσόριζαν με τραγούδια γεμάτα χαρά, υποσχέσεις και μυστήριο.
Ο ήλιος που τρύπωνε μέσ' απ' τα κλαριά, κι αυτός τα ίδια μηνύματα έστελνε. Μόνο που ο ήλιος λες και συγκέντρωνε το δικό του μήνυμα στο χρώμα και μ' αυτό το εκδήλωνε, - με το χρυσαφένιο χρώμα που είχαν οι αχτίδες του, με το αργυρό της πρωινής υγρασίας, με το πράσινο γυαλιστερό των καινούριων φύλλων, με τις χίλιες αποχρώσεις, ακόμα και με το μαύρο που έβαζαν εδώ κι εκεί στη χαρωπή εικόνα οι συμπυκνωμένες απανωτές σκιές. [...] (Από την έκδοση)

Τριλογία Ρόδη Ρούφου (Χρονικό μιας Σταυροφορίας)

• Η ρίζα του μύθου
• Πορεία στο σκοτάδι
• Η άλλη όχθη

«Από τα πρόσωπα του χρονικού τούτου, ένα μονάχα είναι εντελώς αληθινό: εκείνο στο οποίο αφιερώνεται το πρώτο βιβλίο.
Από τις πολιτικές παρατάξεις του χρονικού τούτου, μία μονάχα είναι εντελώς αληθινή: εκείνη που σκότωσε τον Κίτσο Μαλτέζο.
Κάθε άλλη ομοιότητα δεν είναι βέβαια τυχαία, γιατί σύνθεσα το υλικό μου, θέλοντας και μη (ίσως από έλλειψη φαντασίας), από τις ζωντανές αναμνήσεις της εποχής εκείνης κι απ' όσους ανθρώπους γνώρισα τότε. Δεν είναι όμως και θελημένη, γιατί σκοπός μου ήταν να ξαναζήσω μια ορισμένη ατμόσφαιρα κι όχι να επαινέσω, να χτυπήσω ή να σατιρίσω κανέναν.
Αντικειμενικός δεν προσπάθησα να σταθώ. Ο τραυματίας δεν κοιτάζει τις πληγές του αντικειμενικά όπως ο γιατρός. Ο τραυματίας είναι μεροληπτικός και εγωκεντρικός.
Όλοι μας έχουμε από κάποιο τραύμα. Αν αξίζει να μιλάμε γι' αυτό - θα το κρίνουν οι άλλοι.» [Ρόδης Ρούφος, σημείωση στην πρώτη έκδοση του 1954]

«Το βιβλίο Σας είναι ένα ορόσημο, απ' όπου ξεκινάει μια καινούρια νεότητα. Πυκνωμένη σκέψη, λεπτή διατύπωση με όλες τις απόχρωσες, το corps astral που πρέπει να εκφράζει ο δημιουργός γύρα από τη λεγόμενη πραγματικότητα, αν θέλει να γλιτώσει απ' την επαρχιακή περιοχή της καρδιάς και του νου, όλα ετούτα τα χαρίσματα τα 'χει η Ρίζα του μύθου. Σας ευχαριστώ για τη χαρά που μου δώσατε και για τις καινούριες ελπίδες που γεννήσατε μέσα μου. [Νίκος Καζαντζάκης, απόσπασμα προσωπικής επιστολής του στον Ρόδη Ρούφο, 28.5.1955]

«Ένα από τα καλύτερα ελληνικά βιβλία που βγήκαν στα χρόνια τα μετά την απελευθέρωση και εδώ [...] έχουμε αφηγητή του γεγονότος, που ξέρει να πιάνει αυτή την ύλη που καίει και να της δίνει μορφή. Δεν έχουμε πολλούς πεζογράφους που να μπορούν σαν αυτόν να αιχμαλωτίζουν τον αναγνώστη τους [...] [Ηλίας Βενέζης, εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 13.3.1956]

• Τειχομαχία, Φραγκόπουλος

Δεν βρήκαμε περιγραφή

• Πυραμίδα 67, Ρένος Αποστολίδης

Στα όσα πράξατε, ο λαός αυτός, πολύ σοφώτερός σας, πολύ ανθρωπινώτερός σας, δε σας αντέτασσε τα όπλα, που όλοι του βάζατε στα χέρια, παρά ένα τραγούδι, έναν πόνο – τον πιο βαθύ πόνο του ανθρώπου! Δεν σας έλεγε να πάτε νa πεθάνετε – καθώς τον στέλνατε σεις. Σας θύμιζε μόνο τη μάνα σας, τη δικιά σας τη μάνα, που όμοια και για σας θα πονούσε, όσο ένοχοι κι αν είσαστε! Πάνω στa υψώματα, απ’ τα μεγάφωνα των μονάδων, που ήταν στημένα για την προπαγάνδα, κι απ’ τα χωνιά τ’ αντάρτικα, που ήταν για τη «διαφώτιση», τρία ολάκερα χρόνια, σαν τελείωναν τα διαταγμένα λόγια τους οι «επίτροποι» κ’ οι «Α2», τραγουδούσαν οι άλλοι το ίδιο τραγούδι: Κάποια μάνα αναστενάζει,μέρα-νύχτα ανησυχεί…Κάθε νύχτα το ίδιο – πονεμένο, αληθινό, κλαμένο… Και κάθε μέρα, το αίμα πάλι, εξαιτίας σας.

• Α2, Ρένος Αποστολίδης

Συνέχεια της "Πυραμίδας 67", του πιο μαχητικού αντιπολεμικού βιβλίου για τον Εμφύλιο, που γράφτηκε από κάποιον που δεν ανήκε σε καμμιά παράταξη, "ο Α2" του Ρένου δίνει την εωσφορική μορφή ενός αμείλικτου αξιωματικού Α2 (πληροφοριών), που από καπετάνιος του ΕΛΑΣ, πέρασε στο στρατό, όταν του σκότωσαν τη μάνα οι ομοϊδεάτες του, και της έστειλε 600 "γράμματα", καθώς τάλεγε -600 αντάρτες, κυνηγημένους έναν-έναν, πιασμένος κ' εκτελεσμένους με το ίδιο του το χέρι-, προσωποποιώντας την κόλαση της αδελφοκτονίας του '47-'49!..

• Τα αγρίμια του άλλου δάσους, Τηλέμαχος Αλαβέρας

Δεν υπάρχει περιγραφή

• Ακροκεράυνια, Χριστόφορος Μηλιώνης

"Πίσω από το γεωγραφικό προσδιορισμό του τίτλου γίνεται μια πολύ ενδιαφέρουσα προσπάθεια για μια πλατιά σύνθεση, που ο συγγραφέας την υπαινίσσεται διακριτικά αριθμώντας τις τρεις πρώτες νουβέλες με τη χρονική τους διάταξη, ξεχωρίζοντας έτσι την όχι και τόσο ανεξάρτητη τέταρτη...Η διάταξη αυτή επιτρέπει τη διεύρυνση ενός πιο μεγάλου φυσικού και ανθρώπινου χώρου και την περιγραφή μιας εφιαλτικής εμπειρίας στη διάρκεια του εμφύλιου, καθώς η διαχωρίστική γραμμή ανάμεσα στους κυβερνητικούς και τους αντάρτες μετακινείται αδιάκοπα με απρόσμενες συνέπειες για την τύχη και τη ζωή των ανθρώπων..."

• Τα δόντια της μυλόπετρας, Ν. Κασδάλης

Η ιστορία ξεκινά με το βασικό πρόσωπο του αφηγήματος σε κατάσταση πείνας κατά τη διάρκεια του δύσκολου χειμώνα 1941-42. Μέσα από το βλέμμα του βλέπουμε και μεις με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση την δραματική πραγματικότητα, τις δυνατές εικόνες, την πείνα που σφίγγει τα στομάχια. Σφίγγει και το στομάχι του αναγνώστη από τη γεύση της πειραγκαθιάς. Ο Μ προσπαθεί να συντηρηθεί μασώντας και τρώγοντας οτιδήποτε που δημιουργούν περισσότερα προβλήματα μετά. Όταν μια γυναίκα θα τον συμπονέσει και θα θελήσει να του δώσει λίγο ψωμί, αυτός θα το αρπάξει όλο.

Γρήγορα ο Κοσμάς οδηγείται στο τμήμα. Αρχίζει η τριτοπρόσωπη αφήγηση και ο αναγνώστης παίρνει τη θέση του για να παρακολουθήσει μια πτυχή της νεότερης Ιστορίας. Εκεί, στο κρατητήριο ο Κοσμάς βρίσκεται ανάμεσα σε ετερόκλητους κρατούμενους, εκεί θα θεωρηθεί δικός τους, θα στρατολογηθεί και ως πρώτη ανταμοιβή θα είναι το δικαίωμα να περνά για να κοιμάται και να τρώει. Η ιστορία του Κοσμά γίνεται η ιστορία μιας αντιστασιακής ομάδας της δεξιάς. Βασικοί αντίπαλοι δεν είναι οι Γερμανοί, αλλά οι κόκκινοι.

• Κίτσος Μαλτέζος, ο αγαπημένος των θεών, Πέτρος Μακρής-Στάικος

Tρίτη 1η Φεβρουαρίου του 1944. Στις 9.30 το πρωί, δολοφονείται στο κέντρο της Aθήνας, μπροστά στο άγαλμα του Bύρωνα, ο Kίτσος Mαλτέζος, ο τελευταίος απόγονος του Στρατηγού Mακρυγιάννη, το χαρισματικό παιδί της γενιάς του '40. Tη δολοφονία, που θυμίζει δράση τρομοκρατικής οργάνωσης, έχει αναλάβει ο EΛAΣ Σπουδάζουσας. Έκτοτε το γεγονός θα μυθοποιηθεί και θα μεταμορφωθεί σε ένα από τα ισχυρότερα ταμπού της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. H «αριστερά» θα αρνείται επίμονα την οποιαδήποτε αναφορά σε μιαν από τις πιο σκοτεινές σελίδες της δράσης της, ενώ η σκληρή μετεμφυλιακή «δεξιά» θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει πολιτικά τον θάνατο ενός ανθρώπου που στην πραγματικότητα δεν της ανήκε. O Mαλτέζος θα πρωταγωνιστήσει στην υπόθεση δύο μυθιστορημάτων, στην Tειχομαχία του Θεόφιλου Φραγκόπουλου και στο Xρονικό μιας Σταυροφορίας του Pόδη Pούφου.