Περιοχή Ολύμπειον (Αττικά Παυσανία)

Περιοχή Ολυμπιείον.

6. Προτού μπεις στο ιερό του Ολύμπιου Δία —ο βασιλιάς
των Ρωμαίων Αδριανός αφιέρωσε και τον ναό και το
άγαλμα, που αξίζει να δει κανείς, από το οποίο ως προς το
μέγεθος, εκτός από τους κολοσσούς των Ροδίων και των
Ρωμαίων, όλα τ' άλλα αγάλματα είναι μικρότερα- είναι
κατασκευασμένο από ελεφαντόδοντο και χρυσό και η ομορφιά
της τέχνης του ξεπερνά το μέγεθος τ ο υ— βλέπεις δύο
ανδριάντες του Αδριανού φτιαγμένους από Θάσιο μάρμαρο
κι άλλους δύο από Αιγυπτιακό. Μπροστά στους κίονες
έχουν στηθεί χάλκινες εικόνες, που οι Αθηναίοι τ ι ς ονομάζουν
αποίκους πόλεις1 2 5 . Όλος ο περίβολος είναι τέσσερα
στάδια και γεμάτος ανδριάντες, γιατί κάθε πόλη αφιέρωσε
εκεί ανδριάντα του βασιλιά Αδριανού. Η Αθήνα όμως τ ι ς
ξεπέρασε όλες και ανέθεσε τον κολοσσό, πίσω από τον ναό,
τον οποίο αξίζει να δει κανείς.

7. Τα αρχαία που βρίσκονται στον περίβολο είναι ένας
χάλκινος Δίας, ένας ναός του Κρόνου και της Ρέας και
τέμενος της Γης που επονομάζεται Ολυμπία. Σ τ ο σημείο
αυτό το έδαφος έχει ανοίξει γύρω στον ένα πήχυ, απ' όπου
λένε ότι έφυγαν τα νερά μετά τον κατακλυσμό της εποχής
του Δευκαλίωνα- στο χάσμα αυτό ρίχνουν κάθε χρόνο
αλεύρι σταριού ανακατωμένο με μέλι.

8. Πάνω σ' ένα κίονα βρίσκεται ο ανδριάντας του Ισοκράτη,
που άφησε τρία πράγματα για να τον θυμόμαστε:
τη φιλοπονία, αφού έζησε ενενήντα οκτώ χρόνια δίχως να
σταματήσει να έχει μαθητές, τη σωφροσύνη, αφού έμεινε
μακριά από την πολιτική χωρίς να αναμειγνύεται στα
κοινά και την αγάπη του για την ελευθερία, αφού μετά
την αγγελία για τη μάχη της Χαιρώνειας στενοχωρήθηκε
και πέθανε με τη θέληση του1 2 6 . Ακόμη υπάρχουν Πέρσες
από Φρυγικό μάρμαρο κρατώντας χάλκινο τρίποδα και
αξίζει να προσέξεις και τους ίδιους και τον τρίποδα. Λενε
ότι το αρχαίο ιερό του Ολύμπιου Δία χτίστηκε από τον
Δευκαλίωνα και για ν' αποδείξουν πως ο Δευκαλίωνας
κατοίκησε στην Αθήνα επικαλούνται το ότι ο τάφος του
βρίσκεται κοντά στον τωρινό ναο.

9. Ο Αδριανός κατασκεύασε κι άλλα έργα στην Αθήνα"
ένα ναό της Ήρας και του Πανελλήνιου Δία και κοινό ιερό
για όλους τους θεούς. Το πιο φημισμένο όμως είναι οι
εκατό κίονες από Φρυγικό μάρμαρο- οι τοίχοι είναι φτιαγμένοι
από το ίδιο υλικό με τις στοές. Υπάρχουν εδώ και
οικήματα με οροφή επίχρυση κι από αλάβαστρο, στολισμένα
με αγάλματα και ζωγραφιές. Μέσα σ' αυτά υπάρχουν
βιβλία1 2 7 . Υπάρχει και γυμνάσιο με το όνομα του Αδριανού,
που έχει κι αυτό εκατό κίονες από τα λατομεία της
Λιβύης1 2 8 .


19. Μετά από τον ναό του Ολύμπιου Δία βρίσκεται
κοντά το άγαλμα του Πυθίου Απόλλωνα. Υπάρχει επίσης
κι άλλο ιερό του Απόλλωνα, με την επωνυμία Δελφίνιος.
Λένε πως, όταν ο ναός είχε χτιστεί εκτός απο την οροφή,
έφτασε στην Αθήνα ο Θησέας, άγνωστος ακόμη σε όλους.
Επειδή φορούσε χιτώνα μέχρι τα πόδια και τα μαλλιά του
ήταν όμορφα πλεγμένα, όταν πλησίασε τον ναό του Δελφι-
νίου, αυτοί που έχτιζαν την οροφή τον ρώτησαν κοροϊδευτικά
γιατί γύριζε στους δρόμους μόνη μια παρθένα σε
ηλικία γάμου. Ο Θησέας, χωρίς να τους απαντήσει, έλυ-
σε, όπως λένε, τα βόδια από την άμαξα, που ήταν κοντά
τους, και εκσφενδόνισε την οροφή της πολύ ψηλά, πάνω
από το ύψος που τοποθετούσαν τη στέγη.του ναου.

2. Για το μέρος που ονομάζουν Κήπους1 2 9 και για τον
ναό της Αφροδίτης δεν λέγεται τίποτα στην Αθήνα. Ούτε
όμως και για την Αφροδίτη, που είναι τοποθετημένη κοντά
στον ναό' έχει σχήμα τετράγωνο, όπως και οι Ερμες, κι η
επιγραφή της αναφέρει ότι η Ουρανία Αφροδίτη είναι η
μεγαλύτερη από τις Μοίρες. Το άγαλμα όμως της Αφροδίτης
των Κήπων είναι έργο του Αλκαμένη και ένα από τα
λίγα αξιοθέατα της Αθήνας.

3. Υπάρχει και ιερό του Ηρακλή, το λεγόμενο Κυνό-
σαργες. Διαβάζοντας τον χρησμό, μπορούμε να μάθουμε
για τη λευκή σκύλα. Υπάρχουν και βωμοί του Ηρακλή και
της Ήβης, κόρης του Δία που, όπως νομίζουν, παντρεύτηκε
τον Ηρακλή. Έχει χτιστεί ακόμα βωμός της Αλκμήνης
και του Ιολάου, που συμμετείχε στους περισσότερους
άθλους του Ηρακλή. Το Λύκειο πήρε το όνομα του από τον
Λύκο, γιο του Πανδίονα- απ' όταν, όμως, χτίστηκε μέχρι
τις μέρες μας, το θεωρούν ιερό του Απόλλωνα. Για πρώτη
φορά εδώ ο θεός ονομάστηκε Λύκειος. Λένε ότι κι οι
Τερμίλες πήραν την επωνυμία Λύκιοι από εκείνον, επειδή
σ' αυτούς κατέφυγε ο Λύκος, όταν τον καταδίωκε ο Αιγέας.

4. Πίσω από το Λύκειο βρίσκεται ο τάφος του Νίσου, τον
οποίο, όταν βασίλευε στα Μέγαρα, σκότωσε ο Μίνωας και οι
Αθηναίοι τον έφεραν εδώ να τον θάψουν. Σύμφωνα με την
παράδοση, στο κεφάλι του Νίσου υπήρχαν κόκκινες τρίχες,
που αν κόβονταν έπρεπε αυτός να πεθάνει. Όταν ήρθαν στη
χώρα του οι Κρήτες, κατέλαβαν μ' επιδρομές τις πόλεις της
Μεγαρίδας και πολιόρκησαν τον Νίσο, που κατέφυγε στη
Νίσαια. Τότε λέγεται ότι η κόρη του Νίσου ερωτεύτηκε τον
Μίνωα και έκοψε τα μαλλιά του πατέρα της.

5. Έτσι λένε ότι συνέβησαν αυτά. Τα ποτάμια της
Αθήνας είναι ο Ιλισός και ο Ηριδανός130, που χύνεται στον
Ιλισό και έχει το ίδιο όνομα με το Κελτικό ποτάμι. Ο
Ιλισός είναι αυτός, όπου λένε ότι έπαιζε η Ωρείθυια, όταν
την άρπαξε ο άνεμος Βορέας· κι ο Βορέας την έκανε γυναίκα
του και χάρη σ' αυτή τη συγγένεια βοήθησε τους
Αθηναίους και κατέστρεψε τις περισσότερες τριήρεις των
βαρβάρων. Οι Αθηναίοι θέλουν ο Ιλισός να είναι ιερό και
άλλων θεών και υπάρχει εκεί βωμός των Ιλισιάδων Μουσών.
Δείχνεται μάλιστα το σημείο, στο οποίο οι Πελοπον-
νήσιοι σκότωσαν τον βασιλιά της Αθήνας Κόδρο, τον γιο
του Μελάνθου.
6. Περνώντας τον Ιλισό είναι η περιοχή που ονομάζεται
Αγρες. Εκεί υπάρχει ναός της Αγροτέρας Άρτεμης. Λένε
ότι εδώ κυνήγησε για πρώτη φορά η Άρτεμη, όταν ήρθε
από τη Δήλο και γι' αυτό τον λόγο το άγαλμα της έχει
τόξο. Υπάρχει και στάδιο από λευκό μάρμαρο, που είναι
θαύμα για όσους το βλέπουν, όχι όμως και για όσους ακούν
μόνο γι' αυτό1 3 1 . Το μέγεθος του θα το υπολόγιζε κανείς
από το εξής: από ψηλά αρχίζει ένα βουνό, πάνω από τον
Ιλισό, σε σχήμα μισοφέγγαρου, και κατεβαίνει στην όχθη
του ποταμού με δυο πλευρές ίσες και παράλληλες. [Εκεί]
χτίστηκε το στάδιο από τον Ηρώδη τον Αθηναίο και για
την κατασκευή του καταναλώθηκε το περισσότερο μάρμαρο
που υπήρχε στα λατομεία της Πεντέλης.

20. Από το Πρυτανείο1 3 2 ξεκινά ο δρόμος που ονομάζεται
Τρίποδες. Ονομάζουν έτσι τον τόπο από ναούς τόσο
μόνο μεγάλους, ώστε να τοποθετούνται πάνω τους χάλκινοι
τρίποδες και μέσα να υπάρχουν αξιομνημόνευτα έργα"
υπάρχει ένα άγαλμα Σατύρου, για τον οποίο λέγεται πως ο
Πραξιτέλης καμάρωνε. Λένε ότι, όταν κάποτε η Φρύνη του
ζήτησε το ωραιότερο έργο του, εκείνος εύκολα δέχτηκε νατης το χαρίσει, αλλά δεν ήθελε να της αποκαλύψει ποιο
θεωρούσε ο ίδιος ωραιότερο. Τότε, λοιπόν, τρέχοντας μέσα
ένας υπηρέτης της Φρύνης είπε ότι το σπίτι του Πραξιτέλη
άρπαξε φωτιά και ότι τα περισσότερα έργα του καταστράφηκαν,
όχι όμως όλα.

2. Ο Πραξιτέλης αμέσως πετάχτηκε έξω από την πόρτα
και έλεγε ότι όλοι οι κόποι του είναι χαμένοι, αν η φωτιά
είχε φτάσει στον Σάτυρο και τον Έρωτα. Η Φρύνη του
είπε να περιμένει και να δείξει θάρρος, γιατί δεν είχε πάθει
κανένα κακό, αλλά ότι παγιδεύτηκε με τέχνασμα και αποκάλυψε
τα καλύτερα έργα του. Έτσι, η Φρύνη διάλεξε τον
Έρωτα. Ένας νεαρός Σάτυρος που προσφέρει ποτήρι,
βρίσκεται εκεί κοντά στον ναό του Διονύσου. Ο Έρωτας
που βρίσκεται μαζί και ο Διόνυσος είναι έργα του Θυμίλου.

125. Οι χάλκινες αυτές ανάγλυφες εικόνες ήταν αφιερώματα
διαφόρων άλλων πόλεων γι' αυτό και οι Αθηναίοι τις
ονόμαζαν αποίκους πόλεις.
126. Ισοκράτης 436-338 π.Χ.
127. Είναι η λεγόμενη Βιβλιοθήκη, βόρεια της Ακροπόλεως
και της Ρωμαϊκής Αγοράς.
128. Δεν έχει ανασκαφεί και είναι άγνωστη η θέση του.
129. Βρισκόταν κοντά στο Ολυμπιείο και στη δεξιά όχθη
του Ιλισού.
130. Ο ποταμός Ηριδανός σήμερα είναι υπόγειος και φά-
263
νηκε στον ανασκαμένο χώρο του Κεραμεικού.
131. Βρισκόταν στη θέση του σημερινού σταδίου.
132. Βλ. Αττικά 18, 3.