Το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας και η Βόρειος Ήπειρος

 

ΣΥΝΤΟΜΗ  ΙΣΤΟΡΙΚΗ  ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

       Η Αλβανία συγκροτήθηκε ως Κράτος με τη Συνθήκη του Λονδίνου (17-30 Μαϊου 1913). Τα σύνορά της καθορίστηκαν με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (17 Δεκεμβρίου 1913). Στο  τότε νεοσύστατο   αλβανικό κράτος συμπεριελήφθη και το Βόρειο τμήμα της Ηπείρου,  που από τότε μετονομάστηκε Βόρειος Ήπειρος, τμήμα το οποίο είχε ήδη απελευθερωθεί κατά τον Α΄Βαλκανικό Πόλεμο (1912-1913), από τον ελληνικό στρατό.

Επειδή οι κάτοικοι της περιοχής ήταν Έλληνες άντέδρασαν στην απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων που αγνόησε τόσο την εθνική τους ταυτότητα όσο και την εκπεφρασμένη βούλησή τους για ένωση με την Ελλάδα. Επαναστάτησαν και δημιούργησαν την ανεξάρτητη πολιτεία της Αυτονόμου Ηπείρου (17 Φεβρουαρίου 1914), η οποία νομιμοποιήθηκε με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κερκύρας την 17η  Μαϊου 1914 που παραχωρούσε πλήρες καθεστώς Αυτονομίας (εκπαιδευτικής, θρησκευτικής, δικαστικής, διοικητικής) στους νομούς  Αργυροκάστρου και Κορυτσάς και υπεγράφη από την Αλβανία και τις έξι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής: Η. Π. Α, Γαλλία, Αγγλία, Αυστρο-Ουγγαρία, Γερμανία και Ρωσία (Βλέπε Παράρτημα).

Ο Ελληνισμός εντός των αλβανικών συνόρων έκτοτε επίσημα, ονομάστηκε Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός, ενώ η ίδια η Αυτόνομη Πολιτεία  το καθεστώς της οποίας επικυρώθηκε με το Πρωτόκολλο της Κερκύρας,  αναγνωρίστηκε με την ονομασία Βόρειος  Ήπειρος.

Δημιουργήθηκε έτσι για την Ελληνική Κοινότητα εντός των αλβανικών συνόρων, ένα Εθνικό Θέμα γνωστό στη διεθνή διπλωματική σκηνή ως Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα.

Το πρώτο βήμα εκχώρησης της Βορείου Ηπείρου στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος έγινε το Οκτώβριο-Νοέμβριο του 1921, με την αποδοχή από την Κοινωνία των Εθνών της αλβανικής δήλωσης «Περί αναγνώρισης των μειονοτήτων» στην επικράτειά της.

Στα μετέπειτα χρόνια το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα απασχόλησε  την διεθνή διπλωματία δύο φορές.   

Το 1946, ξανά στην Κοινωνία των Εθνών, όπου δεν λύθηκε, αλλά αποφασίστηκε να αφεθεί στην αρμοδιότητα των Μεγάλων Δυνάμεων και να τεθεί προς επίλυση μαζί με το Γερμανικό και το Αυστριακό Ζήτημα.

Επίσης το 1960 ο Ν. Χρουτσόφ, ηγέτης της ισχυρής τότε Σοβιετικής Ενώσεως ζήτησε από το σταλινικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα να παραχωρήσει αυτονομία στους Έλληνες Βορειοηπειρώτες, αίτημα το οποίο, ο αλβανός δικτάτορας το αρνήθηκε και η άρνηση αυτή ήταν και ένα από τα ζητήματα που τον οδήγησαν σε βαθιά ρήξη με την Σοβιετική Ένωση.

 Το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα από τότε  εκκρεμεί, ενώ τα άλλα δύο αντίστοιχα, το Γερμανικό και το Αυστριακό Ζήτημα είχαν αίσιο τέλος. Το Αυστριακό λύθηκε το 1955 με την ουδετερότητα και το Γερμανικό, το 1991 με την Ένωση των δύο Γερμανιών.   

Από το 1924 που οι αλβανικοί πληθυσμοί εμφάνισαν το πρώτο πυρήνα οργανωμένου κράτους και κυρίως μετά το 1928, το αλβανικό κράτος αφαίρεσε από τους ελληνικής εθνικότητας υπηκόους της, τους όρους «Βόρειος Ήπειρος» και «Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός», αντικαθιστώντας τους με τον όρο «Εθνική Ελληνική Μειονότητα της Αλβανίας». Από τότε αυθαίρετα το αλβανικό κράτος μας προσδιόρισε ως  «μειονοτικούς», αν και στις περιοχές της Βορείου Ηπείρου που ζούσαν οι ελληνικοί πληθυσμοί αποτελούσαν αδιαμφισβήτητα την πλειοψηφία. Και γι’ αυτό οι όροι αυτοί δεν έγιναν ποτέ αποδεκτοί από τον ίδιο τον ελληνικό πληθυσμό στην Αλβανία.  Άλλωστε ο προσδιορισμός αυτός εκ μέρους του αλβανικού κράτους έγινε τότε για δύο κυρίους λόγους:

Συνέχεια εδώ

ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ (17 ΜΑΙΟΥ 1914) σελ.72-76